తెలంగాణలో భారీ వర్షాల హెచ్చరికల నేపథ్యంలో వైద్య ఆరోగ్య శాఖ కీలక సూచనలు
తెలంగాణలో రానున్న ఐదు రోజులపాటు భారీ వర్షాలు పడే అవకాశం ఉన్నందున రాష్ట్ర ప్రభుత్వం, ముఖ్యంగా వైద్య ఆరోగ్య శాఖ, ప్రజలకు అప్రమత్తత సూచనలు విడుదల చేసింది. వాతావరణ శాఖ ఇప్పటికే ఆరెంజ్ అలెర్ట్ జారీ చేసిన నేపథ్యంలో, ఇది కేవలం వర్షపాతం కాదు, అనేక ఆరోగ్య సమస్యలకు, వాతావరణ సంబంధిత ప్రమాదాలకు కూడా నిదర్శనంగా మారే అవకాశం ఉంది.
కరచాలన (షేక్ హ్యాండ్స్) నివారణ – ముఖ్యమైన హెచ్చరిక
ప్రస్తుతం ఉన్న ఆరోగ్య పరిస్థితుల దృష్ట్యా, తెలంగాణ ప్రభుత్వం ప్రజలను వ్యక్తిగత పరిశుభ్రతపై దృష్టి సారించమని కోరింది. ముఖ్యంగా, ఇతరులతో కరచాలనం (హ్యాండ్‌షేక్) చేయకుండా ఉండాలని సూచించింది. ఇది వ్యాధులు ఒకరి నుంచి మరొకరికి సోకే అవకాశం తగ్గించడంలో కీలకంగా పనిచేస్తుందని పేర్కొంది. బదులుగా నమస్కారం వంటి సంప్రదాయ పద్ధతులు అనుసరించాలని ప్రభుత్వం ప్రోత్సహిస్తోంది.
శానిటైజర్ వాడకం తప్పనిసరి
వైద్య ఆరోగ్య శాఖ సూచనల ప్రకారం, శానిటైజర్ లేదా సబ్బుతో చేతులను తరచూ శుభ్రంగా కడగాలి. బయట నుంచి ఇంటికి వచ్చిన వెంటనే చేతులను శుభ్రపరచడం, ఆహారం తినే ముందు, తర్వాత చేతుల పరిశుభ్రతకు ప్రాధాన్యత ఇవ్వాలి.
దోమల నివారణకు ప్రత్యేక చర్యలు
భారీ వర్షాల కారణంగా నీరు నిలిచే అవకాశాలు అధికంగా ఉంటాయి. ఇది దోమలు పెరిగే ప్రక్రియకు అనువుగా మారుతుంది. డెంగ్యూ, మలేరియా వంటి దోమల ద్వారా వ్యాప్తి చెందే వ్యాధుల నివారణ కోసం ప్రజలు తమ ఇళ్లలో, పరిసరాలలో తగిన జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలని సూచించింది.
- ఇంటి తలుపులు, కిటికీలకు దోమ తెరలు ఏర్పాటు చేయాలి.
- నీరు నిల్వ ఉండే డబ్బాలు, గుండ్రాలాలు, తోటల డబ్బాలను ఎప్పటికప్పుడు శుభ్రం చేయాలి.
- ఇంటి చుట్టుపక్కల ఉన్న సెప్టిక్ ట్యాంకులు, డ్రెయిన్లు మూసివేయాలి.
- చెత్తచాలా వేయకుండా ఎప్పటికప్పుడు పారిపోవాలి.
ఆహారం, నీటి విషయంలో జాగ్రత్తలు
వర్షాకాలంలో నీటి మరియు ఆహార విషయంలో మరింత అప్రమత్తంగా ఉండాలి.
- కాచి చల్లార్చిన నీటినే తాగాలి.
- బయట తినే ఆహారానికి దూరంగా ఉండాలి.
- కూరగాయలు, పండ్లు శుభ్రంగా కడిగి వాడాలి.
- ఫ్రిజ్‌లో నిల్వ చేసే ఆహారాన్ని గడువు తేదీలోపు వినియోగించాలి.
ఆరోగ్య సమస్యలు గమనిస్తే వెంటనే వైద్యుడిని సంప్రదించాలి
జలుబు, దగ్గు, జ్వరం వంటి లక్షణాలు కనిపించిన వెంటనే వైద్య సేవలు పొందాలి. ఇవి సాధారణంగా కనిపించినా, తీవ్రమైన వైరల్ వ్యాధులకు సూచనలుగా మారే అవకాశముంది. ప్రాథమికంగా ఈ లక్షణాలను గుర్తించగలగడం, తొందరగా వైద్య సేవలు పొందడం చాలా అవసరం.
చిన్నపిల్లలు, వృద్ధులు, గర్భిణులు – అధిక జాగ్రత్తలు అవసరం
ఈ వర్గాలు వర్షాకాల వ్యాధుల పట్ల ఎక్కువగా బలహీనంగా ఉంటారు. వీరు బయటకి వెళ్లకుండా ఉండటం, వేడి నీరు తాగడం, ఆరోగ్యకరమైన ఆహారం తీసుకోవడం వంటి చర్యలు పాటించాలి.
ప్రభుత్వ సూచనల అమలు – స్థానిక సంస్థల బాధ్యత
గ్రామ, పట్టణ స్థానిక సంస్థలు (పంచాయతీలు, మున్సిపాలిటీలు) ఈ సూచనల అమలులో ముఖ్యపాత్ర పోషించాలి. కాలనీల్లో చెత్త తొలగింపు, డ్రెయినేజి వ్యవస్థ శుభ్రత, డ్రైన్లు మూసివేత, లార్వా నివారణ మందుల పంపిణీ వంటి చర్యలు చేపట్టాలి.
వర్షాకాలంలో వ్యాధులు వచ్చే అవకాశాలు మరియు వాటి లక్షణాలు
వర్షాకాలం అనేది వాతావరణ మార్పులతో పాటు వైరల్, బ్యాక్టీరియల్, పారా‌సిటిక్ వ్యాధులకు అనుకూలంగా మారే కాలం. ఈ సమయంలో తేమ, నీటి నిల్వలు, పరిశుభ్రత లోపం వంటి అంశాల కారణంగా అనేక రకాల వ్యాధులు వెలుగుచూస్తాయి. ముఖ్యంగా చిన్నపిల్లలు, వృద్ధులు, గర్భిణులు, మరియు శ్వాసకోశ సమస్యలున్నవారు అధికంగా ప్రభావితమవే అవకాశం ఉంటుంది.
1. డెంగ్యూ (Dengue)
- వ్యాప్తి కారణం: Aedes దోమలు ద్వారా
- లక్షణాలు:
- తల వెక్కిరింతగా నొప్పి
- జ్వరం (ఊపిరితిత్తుల మధ్య నొప్పితో కూడిన)
- కండరాలు, ఎముకల నొప్పి
- చర్మంపై ఎర్ర చుక్కలు
- విరేచనాలు, తలనొప్పి
2. మలేరియా (Malaria)
- వ్యాప్తి కారణం: Anopheles దోమల ద్వారా
- లక్షణాలు:
- అత్యధికంగా జ్వరం (తడిచిన శరీరంతో శీతోష్ణ మార్పుల మధ్య)
- చల్లని వణుకులు, చెమటలు
- వాంతులు, విరేచనాలు
- నిద్రలేమి, అలసట
3. టైఫాయిడ్ (Typhoid)
- వ్యాప్తి కారణం: కలుషిత ఆహారం లేదా నీరు ద్వారా Salmonella బ్యాక్టీరియా
- లక్షణాలు:
- దీర్ఘకాలిక జ్వరం
- పొట్ట నొప్పి
- వాంతులు, ఆకలిలేకపోవడం
- కడుపులో గుగ్గిలం, నీరసం
4. లెప్టోస్పైరోసిస్ (Leptospirosis)
- వ్యాప్తి కారణం: మలిన జలాల్లో నడక లేదా తడి మీద నేరుగా అడుగులు వేయడం
- లక్షణాలు:
- జ్వరం, మానవ శరీర భాగాల్లో నొప్పి
- కంటి ఎరుపు
- మూత్ర సమస్యలు
- ఊపిరితిత్తుల సమస్యలు
5. వైరల్ ఫీవర్లు (Viral Fevers)
- వ్యాప్తి కారణం: శరీర రోగనిరోధక శక్తి తగ్గినపుడు వైరస్‌లు దాడి చేస్తాయి
- లక్షణాలు:
- తక్కువ లేదా అధిక జ్వరం
- శరీరం నొప్పులు, అలసట
- గొంతునొప్పి, దగ్గు, జలుబు
6. శ్వాసకోశ వ్యాధులు (Respiratory Illnesses)
- వ్యాప్తి కారణం: తేమతో కూడిన వాతావరణం, వైరస్ మరియు ధూళి కాలుష్యం
- లక్షణాలు:
- ఉబ్బసం, ఊపిరితిత్తుల బిగింపు
- చర్మంపై అలర్జీ లేదా వాపు
- నీరసం, శ్వాసలో ఇబ్బంది
7. గ్యాస్ట్రో ఎంటరైటిస్ (Gastroenteritis – విరేచనాలు, వాంతులు)
- వ్యాప్తి కారణం: నీటిలోని వైరస్‌లు లేదా బ్యాక్టీరియా
- లక్షణాలు:
- విరేచనాలు
- వాంతులు
- జీర్ణక్రియలో సమస్యలు
- బలహీనత, నీటి లోపం (డీహైడ్రేషన్)
వ్యాధుల నివారణకు సాధ్యమైన జాగ్రత్తలు
- ఎప్పుడూ తాజాగా కాచి చల్లార్చిన నీరు మాత్రమే తాగాలి.
- బయటి ఆహారాన్ని పూర్తిగా నివారించాలి.
- తడిగా ఉండే బట్టలు తొందరగా మార్చాలి.
- చేతులు తరచూ శుభ్రంగా కడగడం లేదా శానిటైజర్ వాడడం అలవాటుగా మార్చుకోవాలి.
- ఇంట్లో, పరిసరాల్లో నీరు నిల్వ ఉండకుండా చూసుకోవాలి.
- మోకాళ్ళకు పైగా నీటిలో నడవడం నివారించాలి.
- జలుబు, దగ్గు, జ్వరం వంటి లక్షణాలు కనపడిన వెంటనే వైద్యుడిని సంప్రదించాలి.
- బహిరంగ మూలాల్లో మలిన నీటిలో తడవడం, పిల్లలు ఆడటాన్ని నివారించాలి.
వర్షాకాలంలో ప్రజలు తీసుకోవలసిన సాధారణ జాగ్రత్తలు
- తడిచిన బట్టలు తొందరగా మార్చాలి. వీలైనంత త్వరగా ఎండబెట్టాలి.
- మోకాళ్ళకు పైగా నీటిలో నడవకండి.
- బయట వెళ్తే రబ్బరు షూస్ వాడండి.
- పొడిగా ఉండే బట్టలు ధరిచండి.
- వర్షం తడిన తర్వాత వేడి పానీయాలు తీసుకోండి (ఉదా: టీ, సూప్స్).
ప్రభుత్వ హెల్ప్‌లైన్ నెంబర్లు
ప్రజలకు ఎటువంటి ఆరోగ్య సమస్యలు ఎదురైతే వెంటనే ప్రభుత్వ హెల్ప్‌లైన్ నెంబర్లకు ఫోన్ చేయవచ్చు. ప్రభుత్వ ఆరోగ్య కేంద్రాలు, ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రాల్లో ఉచిత వైద్య సేవలు అందుబాటులో ఉంటాయి.
ప్రజలకు పిలుపు
తెలంగాణ ప్రభుత్వం తరపున ప్రజలకు ఒకే ఒక విజ్ఞప్తి – మీ ఆరోగ్యాన్ని మీరు కాపాడుకోవాలి. ప్రభుత్వ సూచనలను పాటించి, పరిశుభ్రత పాటించడమే ప్రధాన బాధ్యత. ముఖ్యంగా వర్షాకాలంలో చిన్న జాగ్రత్తలు తీసుకోవడం ద్వారా పెద్ద ప్రమాదాలను నివారించవచ్చు.
